Refluks żołądkowo-przełykowy to choroba związana z nieprawidłowym cofaniem się treści żołądkowej do przełyku. Jest to schorzenie, które najczęściej pojawia się u osób dorosłych, jednak możemy spotkać się z nim również u pacjentów pediatrycznych rozpoczynając już od pierwszych miesięcy życia dziecka.
Wśród przyczyn refluksu wyróżnić możemy otyłość, nieprawidłowe opróżnianie żołądka oraz nieprawidłową czynność dolnego zwieracza przełyku. U kobiet przyczyną cofania treści pokarmowej z żołądka do przełyku może być również ciąża.
Skąd zatem wiedzieć czy moje dziecko cierpi na refluks?
W jaki sposób rozpoznać refluks u niemowlaka? Głównym elementem, który powinien zaniepokoić rodziców jest obfite ulewanie po ukończeniu przez dziecko 8 miesięcy. Do tego czasu ulewania są naturalnym procesem, który zdarza się u najmłodszych niemowlaków. Wśród innych objawów, które mogą świadczyć o cofaniu treści do przełyku jest spadek masy ciała, niepokój, kaszel, świszczący oddech, chrypka, duszność oraz częste zapalenia krtani. Warto zwrócić również uwagę na płacz dziecka po ulaniu treści pokarmowej oraz fakt, iż ulewania następują nie tylko po posiłkach, ale również w przerwach między nimi.
W przypadku niemowląt leczenie polega głównie na zmianie sposobu odżywiania – stosowane są specjalne mieszanki antyrefluksowe – oznaczone skrótem AR, które pęcznieją w żołądku zapobiegając cofaniu pokarmu do przełyku. Dodatkowo wprowadzane są zmiany związane z ułożeniem dziecka w trakcie karmienia i po nim. W trakcie karmienia dziecko powinno mieć główkę znacznie powyżej poziomu brzucha, po posiłku powinno być natomiast pionizowane – pozwala to wykorzystać działanie grawitacji i uchronić dziecko przed ulewaniem. Rodzice mogą wykorzystać również specjalne kropelki zapobiegające ulewaniu.
Refluks jest to również choroba, która pojawić się może u dzieci w starszym wieku. Wymaga ona odpowiedniej diagnostyki i wdrożenia leczenia. Objawy, które powinny zaniepokoić rodziców starszych dzieci to głównie suchy kaszel, pieczenie w okolicy zamostkowej nasilające się przy leżeniu i pochylaniu do przodu. W celu potwierdzenia refluksu żołądkowo-przełykowego u dzieci starszych niezbędny jest szereg badań, do których należ RTG klatki piersiowej pozwalające na uwidocznienie zmian w okolicy przełyku, badanie endoskopowe przełyku oraz pH-metria – badanie oceniające wartość pH w okolicy przełyku.
Leczenie refluksu u starszych dzieci wiąże się z leczeniem niefarmakologicznym oraz farmakologicznym. Leczenie niefarmakologiczne to wprowadzenie w życie takich zmian jak spożywanie posiłków mniejszej objętości kilka razy dziennie. Unikanie przyjmowania pozycji leżącej w okresie po posiłkowej. Osoby cierpiące na refluks nie powinny spożywać posiłków mniej niż dwie godziny przed snem. Warto również zmienić pozycję snu na pół siedzącą co zapobiegać będzie cofaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku w trakcie snu.
Leki wykorzystywane w leczeniu refluksu u dzieci starszych to Inhibitory pompy protonowej potocznie nazywane IPP – zmniejszają one ilość wydzielanego kwasy solnego w żołądku dzięki czemu chronią przełyk przed podrażnieniami. W leczeniu wykorzystywać można również leki prokinetyczne, które przyśpieszają przejście pokarmu z żołądka do dalszych części przewodu pokarmowego. U osób z wadami związanymi z budową górnej części przewodu pokarmowego zastosować można również zabiegi operacyjne takie jak fundoduplikacja.
Dlaczego jako rodzice powinniśmy zwrócić uwagę na wyżej wymienione objawy? Głównie ze względu na dyskomfort, który mogą one wywoływać u naszego dziecka takie jak problemy z koncentracją, uporczywy kaszel oraz ból i pieczenie w okolicy klatki piersiowej. Włączenie odpowiedniego leczenia pozwala nam całkowicie zniwelować objawy tej choroby, a dodatkowo zmniejszyć ryzyko powikłań. Wśród najpoważniejszych powikłań refluksu żołądkowo-przełykowego jest przełyk Barretta oraz rozwijający się na tej podstawie rak gruczołowy przełyku. Do innych powikłań zaliczyć możemy astmę, nawracające zapalanie dziąseł, próchnicę, zwężenia przełyku i krtani, nadżerki przełyku oraz wrzody żołądka.
Objawy związane z refluksem żołądkowo-przełykowym są często niespecyficzne szczególnie u niemowląt. Często wymagają one wielokierunkowej diagnostyki oraz ścisłej współpracy z lekarzem prowadzącym, ważne jest jednak to, iż odpowiednia diagnoza i wdrożenie leczenia pozwala nam na poprawę stanu zdrowia i jakości życia jego życia. Zatem jeśli zauważysz, któryś z tych objawów u swojego malucha powinieneś jak najszybciej zgłosić się z tym do pediatry.